CZYM JEST TERAPIA PEDAGOGICZNA?
Dzieci rozpoczynające naukę szkolną muszą pokonać wiele trudności związanych z nauką czytania i opanowaniem poprawnej pisowni. Tempo nauki jest często za szybkie, a nagromadzenie materiału zbyt duże jak na możliwości dziecka. To, co dla jednego dziecka jest łatwe, dla innego może stanowić dużą trudność. Różnice indywidualne między uczniami wypływają nie tylko z odmiennego globalnego poziomu rozwoju psychofizycznego, ale także mogą być spowodowane znacznymi dysharmoniami w poziomie rozwoju poszczególnych sfer osobowości oraz funkcji psychicznych. Dlatego każde dziecko wymaga odmiennego oddziaływania nauczyciela. Przezwyciężania trudności w nauce czytania i pisania dokonuje się w różny sposób, zależnie od ich charakteru i przyczyn, które je wywołują. Do podstawowych warunków powodzenia w pracy nad usuwaniem trudności w opanowywaniu czytania i pisania należy ustalenie przyczyn i podłoża tych trudności oraz dobór odpowiednich metod postępowania. Jedną z metod jest terapia pedagogiczna – prowadzona na terenie szkoły lub w poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Terapia pedagogiczna, zwana dawniej reedukacją lub zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi to oddziaływanie za pomocą środków pedagogicznych (wychowawczych i dydaktycznych) na przyczyny i przejawy trudności dzieci w uczeniu się, mające na celu eliminowanie niepowodzeń szkolnych oraz ich ujemnych konsekwencji. Terapia pedagogiczna stanowi interwencję wychowawczą zmierzającą do spowodowania określonych, pozytywnych zmian w zakresie sfery poznawczej i emocjonalnej oraz motywację w strukturze wiedzy i umiejętności szkolnych dziecka. Celem nadrzędnym terapii pedagogicznej jest stworzenie możliwości wszechstronnego rozwoju umysłowego, psychicznego i społecznego dzieciom z utrudnieniami rozwojowymi, rozwoju na miarę ich możliwości.
Terapia pedagogiczna to seria specjalnie przygotowanych ćwiczeń, kładących szczególny nacisk na umiejętności pisania i czytania. Ćwiczenia są dla dzieci, a i dla rodziców (gdy zapoznaj się z nimi) przyjemne. Polegają na rysowaniu, malowaniu, odwzorowywaniu kształtów, uzupełnianiu całości elementami; są zbliżone do zabaw i zagadek. Ważną zasadą doboru ćwiczeń jest ich różnorodność, żeby przy ich wykonaniu można było kształtować wszystkie aspekty danej funkcji ważne dla czytania i pisania. Ćwiczenia powinny być dobrane do wieku dziecka, jego poziomu umysłowego, warunków środowiskowych, a przede wszystkim powinny uwzględniać rodzaj i stopień zaburzeń czy opóźnień oraz poziom już zdobytych umiejętności.
Postępy w terapii zależą od wielu czynników, między innymi od poziomu inteligencji dziecka, wieku dziecka, zakresu zaburzeń, a w szczególności współpracy terapeuty z rodzicami. Jeżeli współpraca i oddziaływanie rodziców i terapeuty będą się uzupełniać i wzmacniać, wówczas efekty terapii powinny być szybsze i lepsze. Dlatego ważne, aby dziecko wykonywało poszczególne zadania nie tylko podczas zajęć z terapeutą, ale także w domu pod okiem rodzica/opiekuna.
Warto także uświadomić rodzicom, że niesłuszne jest ukrywanie przez rodziców przed nauczycielem trudności dziecka. Zdarza się, że rodzice usiłują wprowadzić nauczyciela w błąd i udzielają dziecku pomocy w formie dla niego szkodliwej: odrabiają za niego lekcje, piszą prowadząc jego rękę. Jeśli zaburzone funkcje nie są ćwiczone, jeśli nie poddaje się ich reedukacji, trudności w czytaniu i pisaniu ciągną się nie tylko przez okres zerówki, czy nauczania początkowego, ale przez cały okres edukacji.
Należy wyraźnie podkreślić, że wczesne rozpoznanie i dobrze prowadzone zajęcia terapii pedagogicznej mogą wyrównać defekty rozwojowe i usunąć trudności w nauce lub do nich nie dopuścić.
Im wcześniej zostaną rozpoczęte zajęcia wyrównawcze, tym większe mają one szanse, ponieważ:
1. We wcześniejszym okresie rozwoju każda funkcja jest bardziej plastyczna, bardziej podatna na ćwiczenia;
2. Im dziecko młodsze, tym chętniej podejmuje owe „zabawy”;
3. Im mniej niepowodzeń w nauce doznało dziecko, tym większą wiarę we własne możliwości przejawia, a zaufanie do siebie, pozytywne samopoczucie i dobra motywacja do pracy znaczą bardzo wiele.
Psycholog Poradni
oprac. Anna Maria Ciechowicz-Stasiak